رفاقت 3

بسم الله

عن حسن بن علی العسکری علیهما السلام قال: بئس العبد عبد یکون ذا وجهین و ذا لسنانین یطرئ أخاه شاهدا و یأکله غائبا إن أعطی حسده و إن ابتلی خذله. (تحف العقول، ص 488)

امام حسن عسکری (ع) میفرمایند: چه بد بنده ایست آن بنده ای که دو رو و دو زبان باشد، در روبرو از برادرش تعریف میکند و او را مدح می نماید و پشت سر او را می خورد، اگر به برادرش چیزی رسد بر او حسد ورزد و اگر برادرش دچار مشکلی گردد او را رها می سازد.

همانطوری که پیش تر نیز بیان شد  برادر در این روایت، مطلق است و شامل برادر تنی و ناتنی و برادر دینی و دوست و رفیق و... میگردد.و همچنین اختصاص به جنس مذکّر ندارد و شامل جنس مونّث نیز می شود و اینکه از مردان فقط یاد شده به خاطر غلبه جنس مذکّر بر مونّث است که در ادبیات عرب قاعده ای معمول و مورد استفاده و کاربرد است.

عبارت «یأکله غائبا» اشاره به این مطلب دارد که اگر کسی غیبت دیگری را کند در واقع گوشت تن مرده او را میخورد. پس این عبارت میخواهد بگوید انسان دو رو پشت سر برادرش غیبت میکند.

در نتیجه یکی از افرادی که از رفاقت با آن باید پرهیز کنیم، شخص دو رو و دو زبان است.

دل بستن به دنیا

بسم الله

عن ابن ابی یعفور قال: سمعت أبا عبدالله یقول: من تعلّق قلبه بالدنیا تعلّق قلبه بثلاث خصال: همّ لا یفنی و أمل لا یدرک و رجاء لا ینال. (کافی، ج2، ص320)

امام صادق علیه السلام میفرمایند: کسی که قلبش به دنیا تعلق گیرد در واقع قلبش تعلّق به سه خصلت و ویژگی دارد: 1.همّ و غمّی که تمامی ندارد، 2.آرزویی که دست نیافتنی است، 3.امیدی که به آن نخواهد رسید.

اظهار محبّت

بسم الله

عن نصر بن قاموس قال: قال لی أبو عبدالله علیه السلام: إذا أحببت أحدا من إخوانک فأعلمه ذلک فإنّ إبراهیم علیه السلام قال «ربّ أرنی کیف تحیی الموتی قال: أو لم تؤمن؟ قال: بلی و لکن لیطمئنّ قلبی» (کافی، ج2، ص644)

امام صادق (ع) میفرمایند: زمانیکه یکی از برادرانت را دوست داشتی او را از این محبت خود آگاه ساز. همانا ابراهیم گفت: پروردگارا! به من نشان بده چگونه مرده را زنده میکنی. خداوند فرمود: آیا ایمان نداری؟ ابراهیم (ع) عرضه داشت: بله ایمان دارم ولی برای اینست که قلبم مطمئن گردد.

آداب تلاوت قرآن 6

بسم الله

عن عبد الله بن سلیمان قال: سألت أبا عبدالله (ع) عن قول الله عزّ و جلّ: «و رتّل القرآن ترتیلا» (مزمل،4) قال: قال أمیر المؤمنین صلوات الله علیه: بیّنه تبیانا لا تهذّه هذّ الشعر و لا تنثره نثر الرمل و لکن افزعوا قلوبکم القاسیة و لا یکن همّ أحدکم آخر السورة. (کافی، ج2، ص 614)

عبد الله بن سلیمان از امام صادق (ع) در مورد آیه و رتّل القرآن ترتیلا پرسید که حضرت در جواب فرمودند: امیر المومنین [در تفسیر این آیه] بیان داشته اند: یعنی به گونه ای قرآن را تلاوت کنید که همانند خواندن شعر به سرعت نباشد و همانند ریگ های بیابان کلماتش از هم جدا نباشد بلکه تلاوت باید به گونه ای باشد که قلوبتان به واسطه آن خاشع گردد و همّت و هدفتان این نباشد که به آخر سوره برسید.

به دستور خود قرآن، تلاوت باید به گونه ی ترتیل باشد. اما اینکه ترتیل به چه معناست در روایت فوق می فرماید: یعنی نه خیلی سریع باشد و نه خیلی کُند، بلکه چیزی بین این دو باشد. بنابر این ترتیل در این آیه معنایی عام دارد که هم شامل قرائت ترتیل مصطلح و هم شامل قرائت تحقیق میشود چون در هر دوی این قرائت ها قاعده شمرده خواندن آیات رعایت میگردد.

در نتیجه یکی از آداب ظاهری تلاوت قرآن طبق این روایت شمرده خواندن آیات است.

جواب نیکی

بسم الله

آداب تلاوت قرآن 5

بسم الله

تلاوت قرآن از روی مصحف شریف

عن إسحاق بن عمار عن أبی عبدالله علیه السلام قال: قلت له: جعلت فداک إنی أحفظ القرآن علی ظهر قلبی فأقرأه علی ظهر قلبی أفضل أو أنظر فی المصحف؟ قال: فقال لی: بل اقرأه و انظر فی المصحف فهو أفضل، أما علمت أن النظر فی المصحف عبادة. (کافی، ج2، ص 614)

اسحاق بن عمار از امام صادق علیه السلام پرسید: من قرآن را حفظ کرده ام. آیا از حفظ بخوانم ثواب و فضیلتش بیشتر است یا اینکه از روی قرآن بخوانم؟ حضرت در جواب فرمودند: از روی قرآن بخوانی فضیلتش بیشتر است آیا نمیدانی نگاه کردن به مصحف عبادت است.

طبق این روایت، صرف نگاه کردن به خطوط  قرآن عبادت است و ثواب دارد حتی اگر چیزی تلاوت نکنیم. در نتیجه کسی که قرآن را از حفظ میخواند ثواب میبرد و اگر مصحف را نیز باز نماید و همزمان به خطوط آن نظاره کند ثوابی دو چندان از قرائت حفظی قرآن میبرد. لذا میتوان یکی از آداب ظاهری تلاوت قرآن را از این روایت استخراج کرد و آن تلاوت قرآن از روی مصحف شریف است.

رفاقت 2

بسم الله

عن أبی عبد الله علیه السلام قال: لا ینبغی للمرء المسلم  أن یواخی الفاجر و لا الأحمق و لا الکذّاب. (کافی، ج2، 640)

امام صادق سلام الله علیه میفرمایند: شایسته نیست برای مسلمان که با انسان فاجر و احمق و دروغگو برادری کند.

احمق کیست؟

در کتاب مجمع البحرین آمده: الأحمق من یسبق کلامه فکره، و هو من لا  یتأمل عند النطق هل ذلک الکلام صواب أم لا فیتکلّم به من غفلة. (مجمع البحرین، ج5، ص 152)

احمق آن کسی است که کلامش بر فکرش سبقت می گیرد، یعنی فکر نمیکند آیا سخنی که بر زبان جاری می سازد سخن درستی است یا خیر و از روی نا آگاهی و غفلت آنرا به زبان می آورد.

فاجر کیست؟

الفاجر هو المنبعث بالمعاصی و المحارم. (همان، ج3، ص 435)

فاجر آن کسی است که انگیزه و شوق برای کار حرام و معصیت دارد. در واقع یک حالت درونی است که شخص فاجر همیشه انگیزه انجام گناه را دارد و به نوعی قلبش کدر شده و نفس لوّامه اش (وجدان ملامت کننده) مغلوب نفس امّاره اش (نفس امر کننده به شرّ) شده است و برایش مهم نیست که این کاری که انجام میدهد گناه و معصیت است و دل مرده گردیده.

رفاقت 1

بسم الله

عن أبی جعفر علیه السلام: یا صالح! اتّبع من یبکیک و هو لک ناصح، و لا تتّبع من یضحکک و هو لک غاشّ و ستردّون علی الله جمیعا فتعلمون. (کافی، ج2، ص638)

امام باقر علیه السلام میفرمایند: از کسی پیروی کن که تو را به گریه می اندازد در حالیکه خیر خواه توست، و از کسی که تو را می خنداند در حالیکه میخواهد تو را فریب دهد پیروی مکن، و بدانید که همگی تان به سوی خداوند برمی گردید.

آداب تلاوت قرآن 4

بسم الله

حلّ یک شبهه

روایت داریم از امام صادق علیه السلام: إنّ القرآن نزل بالحزن فاقرؤوه بالحزن. (کافی، ج۴، ص۴۱۸، ح۲.) قرآن به همراه حزن نازل شده پس آنرا با حزن بخوانید. و یا روایت  دیگری داریم بدین شرح: إنّ القرآن نزل بالحزن فإذا قرأتموه فابکوا فإن لم تبکوا فتباکُوا... ^{(جامع الأخبار، ص49)}

طبق تعریفی که از طرب شد صوت تلاوت قرآن نباید حزن انگیز باشد به نحوی که انسان را از حالت عادی

خارج کند ولی این دو روایت، عکس این را دستور داده اند و فرموده اند قرآن را با گریه بخوانید اگر گریه تان نگرفت خود را به حالت گریه و حزن در بیاورید.

آداب تلاوت قرآن 3

بسم الله

چرا غناء حرام است؟

دو دلیل از ادلّه دالّ بر حرمت غناء

۱. خبر زید الشحام عن أبی عبد الله علیه السلام (سأله عن قوله عزّ و جلّ: و اجتنبوا قول الزور، قال: قول الزور الغناء) (وسائل الشیعه، باب 99، حدیث2)

زید الشحام از امام صادق علیه السلام در مورد این آیه اجتنبوا قول الزور پرسید، حضرت در پاسخ فرمودند: قول الزور همان غناست.

۲. صحیح محمد بن مسلم عن أبی جعفر علیه السلام سمعته یقول: الغناء ممّا وعد الله علیه النار، و تلا هذه الآیة: و من الناس من یشتری لهو الحدیث لیُضلّ عن سبیل الله بغیر علم و یتّخذَها هزوا أولئک لهم عذاب مهین. (همان، حدیث6)                                

محمد بن مسلم گوید از امام باقر علیه السلام می شنیدم که می فرمود: (غناء از چیز هایی است که خداوند وعده عذاب آتش به آن داده است، و این آیه را تلاوت می کرد: و من الناس من یشتری لهو الحدیث....) شاهد ما در این آیه کلمه لهو الحدیث است که ائمّه اطهار علیهم السلام یکی از موارد حدیث لهو و گفتار بیهوده را غناء می دانستند. و چون عاقبت لهو الحدیث، عذاب مهین است لذا حکم به حرمت  داده اند.

این ادله و سایر ادلّه ای که در کتب مفصّل فقهی آمده است غناء را به صورت مطلق حرام کرده، غناء چه در شعر باشد و چه در قرآن و حتی در غیر این دو حرام بوده و وعده عذاب آتش به آن داده شده است.